PALARNIA W ZAKŁADZIE PRACY

Palarnia. Słowo budzące sporo kontrowersji, nie tylko w kontekście zdrowia osób zeń korzystających ale również czasu pracy jaki poświęca się na przysłowiowy dymek. Obecnie pracodawcy nie maja obowiązku tworzenia palarni w zakładach pracy, niemniej jednak, jeżeli się na to zdecydują – pomieszczenie to będzie musiało jednak spełniać pewne szczególne wymagania. Przybliżymy więc co nieco ten dyskusyjny i momentami drażliwy temat.

Czym w ogóle jest obecnie, lub czym być powinna palarnia ? Według wykładni prawa, Palarnia to wyodrębnione konstrukcyjnie od innych pomieszczeń oraz ciągów komunikacyjnych pomieszczenie, odpowiednio oznaczone, służące wyłącznie do palenia wyrobów tytoniowych, w tym nowatorskich wyrobów tytoniowych, lub papierosów elektronicznych, zaopatrzone w wywiewną wentylację mechaniczną lub system filtracyjny w taki sposób, aby dym tytoniowy nie przenikał do innych pomieszczeń. Techniczne stwierdzenie to, a w zasadzie ciąg stwierdzeń, jest kluczem do dalszych rozważań w temacie palarni w zakładach pracy.

Dotychczas, jeżeli pracodawcy chcieli wyznaczyć w swoim zakładzie miejsce, które pełniło funkcję palarni, musieli zadbać o to, żeby było to miejsce, które:

  • zapewniało co najmniej 10-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny,
  • miało powierzchnię nie mniejszą niż 4m2, przy czym na każdego pracownika najliczniejszej zmiany korzystającego z tego pomieszczenia musiało przypadać co najmniej 0,1m2 powierzchni podłogi,
  • było wyposażone w dostateczną ilość popielniczek,
  • było usytuowane w sposób nie narażający osób niepalących na wdychanie dymu tytoniowego.

Obecnie, po nowelizacji rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, pomieszczeniami higieniczno-sanitarnymi są tylko:

  • szatnie,
  • umywalnie,
  • pomieszczenia z natryskami,
  • ustępy,
  • jadalnie z wyjątkiem stołówek,
  • pomieszczenia do wypoczynku,
  • pomieszczenia do ogrzewania się pracowników,
  • pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży, obuwia roboczego i środków ochrony indywidualnej.

Jak widać, w powyższym wykazie palarni już nie ma.

W związku z tym, od 6 września 2011 r. (dzień wejścia w życie nowelizacji przepisów) palarnie nie muszą już spełniać powyższych wymagań. Mogą to być dowolne pomieszczenia, które wyznaczy pracodawca, według podanych niżej kryteriów.

GDZIE NIE WOLNO PALIĆ ?

Sporo kontrowersji budzi temat możliwości wyznaczenia miejsca na zewnątrz budynku ? Logicznym jest oparcie się o myśli przepisu art. 5 ust. 1 Ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.), zmienionego na podstawie nowelizacji wprowadzonej ustawą z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 81, poz. 529) dalej u.o.z. – obowiązującej od dnia 15 listopada 2010 r. (art. 1 pkt 2). W zapisach Ustawy zawarto stwierdzenie:

Zabrania się palenia wyrobów tytoniowych:

  1. na terenie zakładów opieki zdrowotnej i w pomieszczeniach innych obiektów, w których są udzielane świadczenia zdrowotne,
  2. na terenie jednostek organizacyjnych systemu oświaty, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, o których mowa w przepisach o pomocy społecznej,
  3. na terenie uczelni,
  4. w pomieszczeniach zakładów pracy innych niż wymienione w pkt 1 i 2,
  5. w pomieszczeniach obiektów kultury i wypoczynku do użytku publicznego,
  6. w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych,
  7. w środkach pasażerskiego transportu publicznego oraz w obiektach służących obsłudze podróżnych,
  8. na przystankach komunikacji publicznej,
  9. w pomieszczeniach obiektów sportowych,
  10. w ogólnodostępnych miejscach przeznaczonych do zabaw dzieci,
  11. w innych pomieszczeniach dostępnych do użytku publicznego.

Co ważne właściciel lub zarządzający obiektem lub środkiem transportu, w którym obowiązuje zakaz palenia wyrobów tytoniowych i palenia papierosów elektronicznych, jest obowiązany umieścić w widocznych miejscach odpowiednie oznaczenie słowne i graficzne informujące o zakazie palenia wyrobów tytoniowych i palenia papierosów elektronicznych na terenie obiektu lub w środku transportu. Zadanie to najczęściej jest realizowane w postaci właściwego piktogramu z “informacją o zakazie palenia”.

GDZIE W TAKIM RAZIE PALIĆ WOLNO ?

Właściciel lub zarządzający obiektem może wyłączyć spod zakazu określonego Ustawą – indywidualne pokoje w obiektach służących celom mieszkalnym.

Dopuszcza się używanie wyrobów tytoniowych, w tym nowatorskich wyrobów tytoniowych, lub papierosów elektronicznych w palarniach oraz innych miejscach wyznaczonych na terenie obiektów jednostek organizacyjnych lub organów podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych Ministra Sprawiedliwości oraz w urzędach obsługujących tych ministrów, a także w środkach przewozu osób używanych przez te podmioty.

Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych i Minister Sprawiedliwości określą, w drodze rozporządzeń, szczegółowe warunki używania wyrobów tytoniowych,w tym nowatorskich wyrobów tytoniowych, lub papierosów elektronicznych na terenie obiektów oraz urzędów, o których mowa w ust. 1a, i w środkach przewozu osób używanych przez podmioty określone w ust. 1a, uwzględniając potrzebę zachowania miejsc pracy, nauki i służby jako stref wolnych od dymu tytoniowego, substancji uwalnianych za pomocą nowatorskiego wyrobu tytoniowego lub pary z papierosów elektronicznych oraz ochrony osób niepalących przed dymem tytoniowym, substancjami uwalnianymi za pomocą nowatorskich wyrobów tytoniowych lub parą z papierosów elektronicznych.

JAKIE MOŻLIWOŚCI MA PRACODAWCA ?

Wracając do sedna czyli obszaru zakładu pracy nieokreślonego w zapisach ustawy, tworzenie palarni będzie dobrowolne i będzie zależało jedynie od woli pracodawcy.
Zaznaczyć należy, iż zgodnie z dodanym nowelizacją Ustawy przepisem art. 5a właściciel lub zarządzający może wyznaczyć palarnię:

  1. w domach pomocy społecznej lub domach spokojnej starości,
  2. w hotelach,
  3. w obiektach służących obsłudze podróżnych,
  4. na terenie uczelni,
  5. w pomieszczeniach zakładów pracy,
  6. w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych.

Oznacza to, iż wyznaczenie palarni poza pomieszczeniami zakładu pracy, np. na zewnątrz budynku, nie jest możliwe w świetle nowelizacji.

Pracodawca postępując w sposób zgodny z prawem ma w zasadzie dwa wyjścia:

  • zakazać palenia tytoniu we wszystkich obiektach zamkniętych zakładu pracy, poprzez dokonanie stosowanego oznakowania zakazami palenia tytoniu, do czego uprawnia go i zobowiązuje art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 z późn. zm.) albo,
  • zorganizować dla pracowników palarnię odpowiadającą wymaganiom ogólnych przepisów bhp.

Tworzenie palarni ma zapewnić niepalącym warunki środowiska pracy pozbawione negatywnego wpływu rakotwórczego dymu tytoniowego. Wyznaczenie palarni jest prawem, a nie obowiązkiem właściciela lub użytkownika obiektu, który nie ma już obowiązku zabezpieczać miejsc, w których palenie jest dozwolone. Jeżeli jednak pracodawca decyduje się na utworzenie palarni spoczywa na nim obowiązek zorganizowania jej w sposób zgodny z wymogami prawa.

Zapraszamy Cię również do naszego bezpłatnego newslettera – Poradnika Pracodawcy – w którym omawiamy zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, pierwszej pomocy, ochrony danych osobowych i kadr. Zapisać się do newslettera możesz TUTAJ. Jeżeli sam planujesz dystrybucję własnego newslettera, polecamy polskiego dostawcę, z którego usług sami korzystamy – Getresponse – zapewniającego nie tylko świetne narzędzie ale także perfekcyjną obsługę klienta.

Opracowanie

Marek Mróz – Główny Specjalista ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy.

Podstawy prawne:

  • art. 5 ust. 1 pkt 4, art. 5a ust. 1, ust. 3 pkt 5 ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (DzU z 1996 r. nr 10, poz. 55, z późn. zm.),
  • rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 4 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 173, poz. 1043),
  • rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).