APTECZKA PIERWSZEJ POMOCY W ZAKŁADZIE PRACY

Różnorodność działań w zakładzie pracy, ich specyfika oraz miejsce wykonywania czynności mają kilka wspólnych mianowników jeśli chodzi o zabezpieczenie bhp. Jednym z nich jest możliwość powstania zagrożeń, mogących doprowadzić do konieczności udzielenia pierwszej pomocy przedmedycznej lub podjęcie działań ratunkowych, poprzedzających akcję właściwych służb ratowniczych.

Pierwszy z nich to bardzo ogólny wymóg, który najczęściej zapewnia apteczka pierwszej pomocy. Wyposażenie zakładu, między innymi w apteczki wynika z Kodeksu Pracy Art. 2091 §1. Pracodawca, jest obowiązany – zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.

Drugim aktem prawnym, jest dużo bardziej konkretnie precyzujące niniejsze zadania – Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – §44. gdzie dość szczegółowo określone zostało kilka ważnych aspektów. Pozwolę je sobie przytoczyć i pokrótce opisać ich praktyczną realizację.

  1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. W szczególności pracodawca zapewnić powinien:
  • punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne,
  • apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

W praktyce wymóg ten opiera się w zasadzie do bazowania na dwóch obszarach. W szczególności zabezpiecza się strefy wykonywania prac niebezpiecznych oraz analizując określone w obiekcie strefy pożarowe, które bardzo często są oddzielnymi choć powiązanymi funkcjonalnie częściami zakładu. Główną zasadą jaką powinno się przyjąć przy rozmieszczaniu sprzętu, jest warunek swobodnego dostępu do właściwych środków oraz jego bezpośrednie sąsiedztwo ze strefą, którą dane wyposażenie ma zabezpieczać.

  1. Ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń.

Tu sprawa wygląda nieco inaczej jeśli chodzi o realia. W kwestii formalnej o opinię do zakładu opieki medycznej na temat wyposażenia, występuje niewielu pracodawców. Najbardziej zasadnym działaniem jest zabezpieczenie środków przy występowaniu prac szczególnie niebezpiecznych oraz konsultacja wyposażenia z Pracownikami, których zagrożenie dotyczy. Realnie, to właśnie oni są największym i najbardziej wiarygodnym źródłem informacji, odnośnie potrzeb środków do niesienia pomocy na stanowisku pracy, choć oczywiście zdanie lekarza szczególnie w odniesieniu do czynników szkodliwych, jest sprawą o jaką warto zadbać. Konieczność zainstalowania dodatkowych zestawów do płukania oka, lub pryszniców ratunkowych, to nie tylko wymóg obecnych zagrożeń ale również spory wzrost świadomości na temat zagrożeń samych pracowników.

  1. Obsługa apteczek o których mowa w pkt. 1, na każdej zmianie powinna być powierzona wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy.

Ten punkt to swoisty temat rzeka, a zarazem sprawa mocno dyskusyjna, dla przykładu przy zatrudnieniu w firmie tylko jednej osoby. No bo jak realnie pomocy ma udzielać sobie sam poszkodowany ? W małych zakładach, niezależnie od prowadzonego w nich procesu technologicznego, sugerujemy przeszkolenie w zakresie pierwszej pomocy przedmedycznej całej załogi. Tym bardziej, że nabyte wiadomości oraz umiejętności mogą często przydać się również, a nawet częściej w życiu prywatnym.

Ważnym aspektem, o którym również warto wiedzieć jest termin ważności zaświadczeń z takiego szkolenia, a w zasadzie jego brak. Wiele firm szkoleniowych podaje okres dwóch czasem trzech lat, gdzie tak naprawdę jest to zupełna fikcja i nie wynika on z żadnego unormowania prawnego. To od pracodawcy zależy czy szkoli pracowników ponownie. Choć uwzględnić oczywiście powinien zmieniające się w tej kwestii standardy oraz ewentualną fluktuację załogi, decyzja leży tylko i wyłącznie po jego stronie.

Kolejnym elementem jest forma samych szkoleń. Będąc zwolennikami praktycznego podejścia do tematu, polecamy właśnie takie rozwiązania. Choć oczywiście teoria jest istotna, praktyczne ćwiczenia na fantomach, użycie AED czy też zabezpieczanie pozorowanych urazów, jest najlepszą formą nauki i nabycia właściwych umiejętności oraz zachowania “zimnej krwi” w momencie wystąpienia prawdziwego zdarzenia. Całkowicie niedopuszczalne są natomiast, niestety częste praktyki takich szkoleń na przysłowiowej ścianie i kilku przeczytanych przez prelegenta slajdach.

  1. W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników o których mowa w ust.3. Instrukcje takie możecie Państwo zamówić u nas poprzez bezpośredni kontakt telefoniczny lub e-mailowy.

Realnie wymóg ten zapewnia umieszczenie w pobliżu apteczki właściwych instrukcji “pierwszej pomocy przedmedycznej” oraz “postępowania w stanach nagłego zagrożenia życia”. Idealnie jeśli owe instrukcje są dedykowane dla stanowiska pracy lub zakładu i uwzględniają występujące weń zagrożenia. Warto zwrócić również uwagę, iż bardzo często dostępne w handlu gotowce bazują na starych standardach i mogą wprowadzać w błąd zawieranymi treściami, zestresowaną niejednokrotnie zdarzeniem wypadkowym osobę udzielającą pierwszej pomocy.

  1. Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgonie z Polską Normą i łatwo dostępne.

Z praktycznego punktu widzenia oznakowanie takie zawiera najczęściej sama apteczka i dodatkowy znak nad nią nie jest zupełnie konieczny. Oznakować należy natomiast miejsce jej usytuowania, dla przykładu jeśli znajduje się ona w pomieszczeniu, oznakowanie w sposób widoczny powinno się umieścić na korytarzu.

CZY ISTNIEJE UNIWERSALNE WYPOSAŻENIE APTECZKI ?

W tej kwestii nie ma rozwiązania idealnego. Na pewno warto polegać na gotowych normach i to na nich opierać budowę własnego zestawu. Głównym uwarunkowaniem powinna być analiza zagrożeń, powstających wypadków oraz faktycznego zużycia środków, na podstawie której należy odpowiednio modyfikować i uzupełniać jej wyposażenie.

Typowe składy apteczki dla popularnej normy Din 13 to :

DIN 13167 – norma stosowana najczęściej do wyposażenia jednośladów, ze względu na ograniczoną ilość miejsca jest dostosowana do zabezpieczenia podstawowych urazów komunikacyjnych,

DIN 13164 – norma określająca skład podstawowej apteczki samochodowej. Przystosowana do opatrywania ran i urazów komunikacyjnych, jak również zdarzeń podczas wycieczek i wypraw,

DIN 13157 – określana również jako norma przemysłowa. Określa rodzaj oraz ilość opatrunków i akcesoriów niezbędnych dla udzielenia pierwszej pomocy na terenie biura, budowy, zakładu pracy, szkoły, obiektu sportowego itp.,

DIN 13169 – to w zasadzie to rozbudowana norma 13157, a praktycznie jej zdublowany skład. Jest przeznaczona do zabezpieczenia większej ilości osób.

W sprzedaży znajdują się również apteczki zawierające określenie “PLUS”. Oznacza ono rozbudowanie składu podstawowego o dodatkowe elementy, najczęściej jest to ustnik do resuscytacji krążeniowo oddechowej lub kompresy chłodzące.

Typowy skład apteczki zawiera:

  • Opatrunki,
  • Plastry,
  • Gaziki i kompresy,
  • Opaski uciskowe,
  • Bandaż elastyczny,
  • Chusty opatrunkowe,
  • Koc Termiczny,
  • Kompres chłodzący,
  • Rękawiczki winylowe,
  • Ustnik do RKO,
  • Płyn fizjologiczny,
  • Nożyczki,
  • Instrukcję Pierwszej Pomocy.

CZEGO NIE POWINNA ZAWIERAĆ APTECZKA ?

Dawniej apteczki poza środkami opatrunkowymi, zawierały również całe spektrum medykamentów, od kropli żołądkowych począwszy na lekach przeciwbólowych kończąc. Obecnie są one zabronione jako wyposażenie ogólnie dostępnej apteczki, a co za tym idzie swobodnego dostępu do leków. Ma to swoje podłoże nie tylko w zdrowym rozsądku ale również w ilości faktycznych zdarzeń na tle uczuleniowym, jakie mogą wystąpić po ich niekontrolowanym zażyciu.

W apteczce zdecydowanie być nie powinno:

  • ligniny i waty,
  • płynów dezynfekcyjnych,
  • kropli żołądkowych, nasercowych i innych o podobnym działaniu,
  • tabletek przeciwbólowych,
  • innych leków.

Reasumując kwestię zabezpieczenia zakładu w środki do udzielania pierwszej pomocy najważniejsze są dwa wnioski. Nie jest to na pewno sfera, w której warto szukać oszczędności biorąc w szczególności pod uwagę konsekwencje jakie może nieść za sobą brak stosownych środków, w przypadku nieszczęśliwego zdarzenia w zakładzie. Warto również konsultować całość zagadnienia z jego bezpośrednimi adresatami – pracownikami, i to nie tylko zakresu wyposażenia apteczek ale również ich ilości oraz rozmieszczenia w każdym zakładzie pracy.

Zapraszamy Cię również do naszego bezpłatnego newslettera – Poradnika Pracodawcy – w którym omawiamy zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, pierwszej pomocy, ochrony danych osobowych i kadr. Zapisać się do newslettera możesz TUTAJ. Jeżeli sam planujesz dystrybucję własnego newslettera, polecamy polskiego dostawcę, z którego usług sami korzystamy – Getresponse – zapewniającego nie tylko świetne narzędzie ale także perfekcyjną obsługę klienta.

Opracowanie / Marek Mróz – Główny specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.

Niniejszy wpis nie jest sponsorowany. Poniżej zamieszczamy ciekawe linki afiliacyjne do najlepszych książek i poradników w zakresie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Dokonując z nich zakupu, wesprzesz rozwój poradnika. Dziękujemy.

Pierwsza Pomoc – kupisz tutaj,

Podstawowe obowiązki pracownika i pracodawcy – kupisz tutaj,

Obowiązki pracodawcy w zakresie Bhp – kupisz tutaj.