Regulacje dotyczące czynników chemicznych w środowisku pracy, wciąż budzą sporo niejasności, półprawd i mitów. Sytuacji nie ułatwia także fakt, nieprecyzyjnych często zapisów prawnych, przesady w ich interpretacji bądź co gorsza, bagatelizowania ich wpływu na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników. Jak zatem skutecznie, mądrze i zgodnie z prawem wdrożyć i zabezpieczyć czynniki chemiczne w środowisku pracy ? Jak chronić pracowników przed ich niekorzystnym wpływem ? Zapraszamy do pierwszego z cyklu artykułów oraz filmu na naszym kanale o tej właśnie tematyce.

Podstawy prawne dotyczące czynników chemicznych występujących w procesie pracy,polskie prawo zawarło w następujących przepisach:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 t.j.).
• Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 6 lutego 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 lipca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 lipca 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach.

Obowiązki pracodawcy dotyczące czynników chemicznych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności Kodeksem Pracy oraz wspomnianymi rozporządzeniami dotyczącymi poruszonego tematu, pracodawca ma sporo obowiązków w zakresie ochrony zdrowia pracowników narażonych na działanie substancji chemicznych. Wspomniane przepisy mają na celu ograniczenie ryzyka związanego z ekspozycją pracowników na szkodliwe substancje oraz zapewnienie im bezpiecznych warunków pracy. Najbardziej istotne z nałożonych na pracodawcę obowiązków to:

1. Identyfikacja substancji chemicznych: Pracodawca ma obowiązek przeprowadzić dokładną analizę substancji chemicznych obecnych w zakładzie pracy. Obejmuje to stworzenie wykazu substancji niebezpiecznych oraz stwarzających zagrożenie, które w danym podmiocie są produkowane, stosowane lub magazynowane.
2. Ocena ryzyka zawodowego: W związku z używaniem czynników chemicznych, pracodawca ma obowiązek przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego w tym zakresie. W ocenie tej należy uwzględnić zagrożenia dla zdrowia pracowników, jakie mogą wystąpić podczas pracy ze środkami chemicznymi, oraz informacje o zastosowanych odpowiednich dla zagrożeń środków ochrony,, takie jak wyposażenie w środki ochrony indywidualnej lub wdrożone procedury bezpieczeństwa.
3. Badania i pomiary czynników szkodliwych: Regularne badania i pomiary. Które są konieczne, szczególnie w miejscach, gdzie pracownicy mogą być narażeni na działanie szkodliwych substancji chemicznych. Co ważne, badania te muszą być przeprowadzane przez akredytowane laboratoria, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie normami.
4. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej: Pracodawca jest zobowiązany do dostarczenia pracownikom odpowiednich środków ochrony indywidualnej oraz zbiorowej. Oznacza to nie tylko zapewnienie właściwego sprzętu ochronnego, ale także jego odpowiednią konserwację, utrzymanie w czystości  oraz nadzorowanie ich właściwego stosowania przez pracowników.
5. Szkolenie pracowników: Pracownicy muszą przejść odpowiednie szkolenia z zakresu pracy z substancjami chemicznymi, zarówno w zakresie ich bezpiecznego stosowania, jak i reagowania na ewentualne zagrożenia i awarie.
6. Prowadzenie dokumentacji: Pracodawcy są zobowiązani do prowadzenia i archiwizowania dokumentacji związanej z badaniami czynników chemicznych, środowiska pracy oraz oceną ryzyka w tym zakresie. Dokumentacja ta powinna być dostępna dla pracowników na ich życzenie.
7. Zapewnienie profilaktyki zdrowotnej: Pracodawca w tym zakresie powinien zapewnić regularne badania lekarskie pracownikom narażonym na czynniki chemiczne, szczególnie w przypadku substancji rakotwórczych i mutagennych.

Z informacjami dotyczącymi czynników chemicznych w środowisku pracy, możesz także zapoznać się w filmie na naszym kanale YouTube. To pierwszy z cyklu artykułów, więc zachęcamy do subskrypcji.

Jak widać pracodawca ma sporo obowiązków w zakresie ochrony zdrowia pracowników narażonych na działanie czynników chemicznych w środowisku pracy, a jednocześnie aspekt ten to jedna z pozycji kontrolowanych jako pierwsza przez Inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy i Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Niestety, mimo iż jest to bardzo ważny aspekt bezpieczeństwa pracy, jest on często bagatelizowany zarówno przez samych zainteresowanych ale również pracodawców i obecną w podmiocie służbę bezpieczeństwa i higieny pracy.

Gotową ogólną Instrukcję BHP przy stosowaniu środków chemicznych, możesz zakupić w naszym sklepie – TUTAJ.

Zapraszamy także do naszego bezpłatnego newslettera – Poradnika Przedsiębiorcy – w którym omawiamy zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, pierwszej pomocy, ochrony danych osobowych i kadr oraz informujemy i nowych artykułach na naszej stronie. Zapisać się do newslettera możesz TUTAJ.

Opracowanie / Marek Mróz – Główny Specjalista ds. BHP

Niniejszy wpis nie jest sponsorowany, zapraszamy do wsparcia rozwoju poradnika przedsiębiorcy poprzez postawienie nam wirtualnej kawy.

Poniżej zamieszczamy ciekawe linki afiliacyjne do polecanych książek i poradników w zakresie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Dokonując z nich zakupu, wesprzesz rozwój poradnika. Dziękujemy.

Anonimizacja i maskowanie danych wrażliwych w przedsiębiorstwach – kupisz tutaj,

Podstawowe obowiązki pracownika i pracodawcy – kupisz tutaj,

Obowiązki pracodawcy w zakresie Bhp – kupisz tutaj.