Hełm ochronny czy też hełm bezpieczeństwa, określany często i niestety błędnie jako “kask ochronny”, jest jednym ze środków ochrony indywidualnej, stosowanym w miejscach gdzie zachodzi ryzyko wystąpienia urazu głowy. Uregulowania prawne warunkujące konieczność stosowanie środków ochrony indywidualnej lub zbiorowej, zawarto w § 39 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. 1997, Nr 129, poz. 844 z późn. zm.). Zgodnie z zawartymi tam regulacjami pracodawca dla procesów pracy, w których nie może zlikwidować zagrożeń ma obowiązek stosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne i  techniczne, w tym środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.

Hełm ochronny należy do środków ochrony indywidualnej stosowanej na stanowiskach pracy, gdzie ze względu na panujące warunki i specyfikę prowadzonego procesu technologicznego pracy może dochodzić do zagrożenia zdrowia i życia pracowników, i powinien zostać zabezpieczony dla pracownika przez pracodawcę. Hełmy, często błędnie nazywane kaskiem stosuje się najczęściej na budowach, w magazynach oraz pracach wykonywanych w przestrzeniach zamkniętych i pod ziemią. Hełmy ochronne znajdują także zastosowanie w życiu codziennym, na przykład korzystania z niektórych atrakcji turystycznych lub uprawiania aktywności sportowych. Uwzględniając występujące zagrożenia oraz przeprowadzoną ocenę ryzyka zawodowego, używanie hełmów ochronnych jest wymagane obligatoryjne podczas prowadzenia prac:

1. budowlanych, w szczególności na rusztowaniach bądź w ich bezpośrednim sąsiedztwie,

2. na mostach, wieżach, masztach i konstrukcjach hydraulicznych,

3. w walcowniach, hutach, stalowniach, zbiornikac, kotłach oraz rurociągach,

4. przy stacjach energetycznych,

5. ziemnych oraz skalnych, a także prac prowadzonych w wykopach, wyrobiskach, kopalniach, tunelach i szybach podziemnych,

6. z materiałami wybuchowymi,

7. w pobliżu koparek, dźwigów, pojazdów i podnośników,

8. związanych z ruchem kolejowym, drogowym, lotnicznym i stoczniowym.

Hełm ochronny dopuszczony do używania jako środek ochrony indywidualnej powinien spełniać normę PN-EN 397 „Przemysłowy hełm ochrony”. Norma ta określa właściwości konstrukcyjne hełmu oraz materiały, z jakich powinien być on wykonany. Zastosowane na hełmie oznaczenia powinny wskazywać: numer normy, nazwę lub oznaczenie producenta, rok i miesiąc produkcji, rodzaj materiału, rozmiar, numer identyfikacyjny. Hełmy ochronne w związku ze specyfiką prac do jakich są przeznaczone mogą także zawierać w swojej konstrukcji elementy istotne dla prac na wysokościach, niską temperaturę, dodatkową wentylację, właściwości elektroizolacyjne, uchwyty na inne środki ochrony indywidualnej, itp. co określają dodatkowe oznaczenia nanoszone na hełm. Dla przykładu elektroizolacyjne oznaczenie 440V AC. symbol MM, wskazujący na hełm do prac przy odpryskach gorących lub stopionych metali lub oznaczenie LD wskazujące na zwiększoną odporność hełmu na zgniatanie boczne.

Hełm ochronny bezpieczeństwa występuje w różnych kolorach. Co dla niektórych osób jest kompletnie bez znaczenia, jest to rozwiązanie którego właściwe zastosowanie sprzyja lepszej organizacji i wzrostowi bezpieczeństwa w miejscu pracy. W zależności od danego koloru, hełm ochronny stosuje się dla następujących rodzajów pracowników lub osób:

1. Hełm biały – używany przez osoby funkcyjne, np. kierowników lub inżynierów,

2. Hełm żółty – używany przez pracowników fizycznych,

3. Hełm czerwony – przeznaczony dla gości, praktykantów lub stażystów,

4. Hełm niebieski – domena elektryków i energetyków, operatorów maszyn oraz osób pracujących na wysokości,

5. Hełm zielony – noszony przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy oraz inspektorów i specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy,

6. Hełm pomarańczowy – używany przez geodetów,

7. Hełm czarny – stosowany przez architektów i inspektorów nadzoru,

Stosowanie środków ochrony indywidualnej, w tym hełmów ochronnych to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów prawa nałożonych na pracodawcę i pracowników, ale przede wszystkim jedno z rozwiązań bardzo istotnie wpływające na ograniczenie możliwości zaistnienie urazów, tak ważnego dla funkcjonowania obszaru organizmu.

Zapraszamy Cię również do naszego bezpłatnego newslettera – Poradnika Pracodawcy – w którym omawiamy zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, pierwszej pomocy, ochrony danych osobowych i kadr. Zapisać się do newslettera możesz TUTAJ. Jeżeli sam planujesz dystrybucję własnego newslettera, polecamy polskiego dostawcę, z którego usług sami korzystamy – Getresponse – zapewniającego nie tylko świetne narzędzie ale także perfekcyjną obsługę klienta.

Opracowanie / Marek Mróz – Główny specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.

Niniejszy wpis nie jest sponsorowany. Poniżej zamieszczamy ciekawe linki afiliacyjne do najlepszych książek i poradników w zakresie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Dokonując z nich zakupu, wesprzesz rozwój poradnika. Dziękujemy.

Pierwsza Pomoc – kupisz tutaj,

Podstawowe obowiązki pracownika i pracodawcy – kupisz tutaj,

Obowiązki pracodawcy w zakresie Bhp – kupisz tutaj.