Szkolenia pierwszej pomocy w zakładzie pracy, to nie tylko wymóg prawny, ale także działanie mogące w znacznym stopniu zapewnić wzrost poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy. Działania w zakresie pierwszej pomocy możemy podzielić na dwie zasadnicze strefy, pomoc służb wykwalifikowanych oraz działania prowadzone w sytuacjach nagłych przez osoby postronne. Zwrócić należy uwagę na fakt, iż jako osoby dorosłe mamy konstytucyjny obowiązek zareagować, i udzielać pomocy osobom poszkodowanym, wszelkimi możliwymi sposobami. Istotne jest także bezpieczeństwo jakim należy się kierować, co do ryzyka na jakie naraża się osoba udzielająca pierwszej pomocy.
Pierwsza pomoc w naszym życiu osobistym ma dwie strony. Pierwsza z nich to sytuacja na którą trafiamy podczas życia prywatnego – spaceru, wyjazdu itp. Natomiast druga to działania ratownicze, w okresie wykonywanej przez nas pracy zawodowej. Różnią się one małym ale istotnym szczegółem. W pierwszym z nich nie ogranicza nas przede wszystkim „sprzęt” jakiego użyjemy np. do tamowania rany czy usztywnienia złamania, natomiast w drugiej sytuacji gdzie będąc „w procesie pracy”, mamy obowiązek korzystać z systemu jaki zapewnił w zakładzie pracodawca. W praktyce i w zgodzie z przepisami prawa osoba odpowiedzialna za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie jaką jest pracodawca na dwa zasadnicze obowiązki:
- Zapewnić środki do udzielania pierwszej pomocy w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia,
- Wyznaczyć i przeszkolić osoby do udzielania pierwszej pomocy w zakładzie pracy.
O ile pierwszy z nich, jest prosty i bezapelacyjnie istotny o tyle drugi budzi wiele dyskusji i kontrowersji, bo przecież każdy z nas i tak ma taki obowiązek. Dobrze przeprowadzone szkolenia pierwszej pomocy pomogą rozwiać obawy w obu tych wątkach.
Zapewnienie skutecznego systemu pierwszej pomocy w zakładzie pracy to w zależności od jego wielkości, ilości pracowników i występujących zagrożeń oraz prowadzonego procesu technologicznego, działania mające na celu zabezpieczenie środków sterylnych do działań ratunkowych. W istocie sprawa zbiega się do prawidłowo dopasowanej do zakładu apteczki / apteczek pierwszej pomocy, których wyposażenie jest na bieżąco uzupełnianie i kontrolowane przez wyznaczone do tego celu osoby.
W obecnie funkcjonującym standardzie apteczka powinna zawierać jedynie:
- sterylne środki opatrunkowe,
- środki ochronne (rękawice gumowe, maseczka lub ustnik do resuscytacji krążeniowo oddechowej),
- oraz przybory pomocnicze typu nożyczki, opaska.
W żadnym wypadku apteczka nie może zawierać leków ani środków odkażających, co jeszcze kilka lat temu było normą.
Apteczka powinna znajdować się w miejscu ogólnodostępnym, być właściwie oznakowana oraz zawierać instrukcję udzielania pierwszej pomocy. Ten ostatni element może wydawać się zbędny, lecz w praktyce w sytuacji wzmożonego stresu, może stać się ważnym źródłem informacji. Na rynku funkcjonuje sporo „gotowych” instrukcji” jednak warto zwrócić uwagę, iż większość z nich zawiera informacje „przestarzałe” niezgodne z obecnymi normami w tym zakresie. Naszym zdaniem lepiej wykonać takie instrukcje samodzielnie, dedykując je również dla zakładu czy osób, których one dotyczą. W większych zakładach pracy lub miejscach użyteczności publicznej coraz częściej spotyka się automatyczne defibrylatory AED. To drogi, ale prosty w użyciu i bardzo skuteczny sprzęt w przypadkach zatrzymania akcji serca u poszkodowanego.
Konieczność wyznaczenia osób do udzielania pierwszej pierwszej pomocy w zakładzie pracy wynika bezpośrednio z art.2091 § 1 pkt2 lit. a Kodeksu pracy, który stanowi – „pracodawca wyznacza liczbę pracowników do udzielenia pierwszej pomocy, uwzględniając rodzaj i poziom występujących zagrożeń”.
Przepis ten jest jednak w pewnym sensie niedoskonały. Nie określa jasno ilości osób, ich kwalifikacji itp. praktycznie cała ostateczna decyzja należy do pracodawcy. Warto aby wyznaczając osoby do pełnienia tej funkcji kierować się następującymi wytycznymi:
- Ilością pracowników,
- Występującymi w procesie pracy zagrożeniami,
- Prowadzonym procesem technologicznym i ewentualną zmianowością,
- Predyspozycjami i umiejętnościami wyznaczanych osób.
Wyznaczone przez pracodawcę osoby do wspomnianych działań powinny przejść dedykowane szkolenia pierwszej pomocy. Co prawda szkolenia wstępne i okresowe zawierają zagadnienia związane z tą problematyką, ale w zdecydowanie niewystarczającym dla sprawnego przekazu wszystkich informacji stopniu. W niedużych zakładach warto przeszkolić tak naprawdę całą załogę, zdobyta wiedza i doświadczenia mogą przydać się nie tylko w procesie pracy, ale i w codziennym życiu prywatnym. Co istotne, otrzymane przez uczestników potwierdzenia szkolenia w zakresie pierwszej pomocy, nie mają określonej ważności. O ich ewentualnej aktualizacji decyduje pracodawca, a nie nie „firma” wpisująca fikcyjny termin konieczności kolejnego szkolenia.
W każdym zakładzie pracy powinna znaleźć się poprawnie wyposażona i dopasowana do specyfiki firmy apteczka/apteczki oraz jeśli wymagają tego przepisy defibrylator AED. Niezbędne są także instrukcje dotyczące udzielania pierwszej pomocy, zarówno opisowe jak i piktogramowy łańcuch resuscytacji krążeniowo oddechowej oraz osoby wyznaczone przez pracodawcę do udzielania pierwszej pomocy.
Czy ten system uchroni nas przed wypadkiem, urazem ? Na pewno nie, wypadki zdarzały się i zdarzać się będą. Pamiętajmy że zapewnienie każdego z elementów tej układanki i jego sprawne działanie może nam pomóc uratować czyjeś życie.
Zapraszamy Cię również do naszego bezpłatnego newslettera – Poradnika Pracodawcy – w którym omawiamy zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, pierwszej pomocy, ochrony danych osobowych i kadr. Zapisać się do newslettera możesz TUTAJ. Jeżeli sam planujesz dystrybucję własnego newslettera, polecamy polskiego dostawcę, z którego usług sami korzystamy – Getresponse – zapewniającego nie tylko świetne narzędzie ale także perfekcyjną obsługę klienta.
Opracowanie / Marek Mróz – Główny specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.
Niniejszy wpis nie jest sponsorowany. Poniżej zamieszczamy ciekawe linki afiliacyjne do najlepszych książek i poradników w zakresie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Dokonując z nich zakupu, wesprzesz rozwój poradnika. Dziękujemy.
Pierwsza Pomoc – kupisz tutaj,
Podstawowe obowiązki pracownika i pracodawcy – kupisz tutaj,
Obowiązki pracodawcy w zakresie Bhp – kupisz tutaj.
