Właściwe oświetlenie stanowiska pracy, to jeden z podstawowych parametrów, mający niebagatelny wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy, który powinien być brany pod uwagę nie tylko podczas jego projektowania, ale także w czasie użytkowania i wprowadzanych zmian. Jakie regulacje prawne warunkują prowadzenie pomiarów i kto może je wykonywać ? Jakie są najważniejsze normy natężenia oświetlenia dla popularnych stanowisk pracy ? Na te i kilka dodatkowych pytań odpowiedzi niesie niniejszy artykuł.
Wymóg badania natężenia oświetlenia stanowiska pracy wynika wprost z § 26 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), w którym określono konieczność potwierdzenia przez pracodawcę spełniania na nich, wymaganych polskich norm natężenia światła.Zastosowanie ma w tym przypadku Norma oświetlenia elektrycznego PN EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
Dawne unormowania określały częstotliwość pomiarów oświetlenia, zalecając ich wykonywanie co pięć lat. Obecna PN EN 12464-1:2012 określa jedynie minimalne natężenie światła elektrycznego w odniesieniu do różnych stanowiskach pracy i nauki oraz powiązane z nim parametry światła, niestety nie podając dedykowanej częstotliwości pomiarów natężenia oświetlenia. Decyzję w tej sprawie powinien zatem podjąć Pracodawca, mając na uwadze nie tylko zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków, ale także powiązanie niniejszych badań z okresowymi pomiarami instalacji elektrycznej, które notabene przeprowadza się również co pięć lat.
Z założenia optymalne wartości oświetlenia powinny być uwzględniane już na etapie projektowania stanowisk pracy, natomiast pomiary natężenia oświetlenia stanowisk pracy powinny być dokonywane bezpośrednio po ich oddaniu do użytkowania, a także po przeprowadzeniu modernizacji mogących mieć wpływ na warunki oświetleniowe. Mogą to być dla przykładu:
1. zmiany rodzaju oświetlenia lub jego opraw, wymiany oświetlenia na nowe lub zastosowanie źródeł światła o innej mocy,
2. zmianie układu lub aranżacji pomieszczenia mającego wpływ na warunki oświetleniowe.
Wartości minimalnego natężenia światła wyrażona w luxach sięgają rozpiętości od 200 do, aż 1500 luxów, co uzależnione jest przede wszystkim zakresem czynności jakie wykonywane są na danym stanowisku pracy. Dla przykładu typowe stanowisko robotnicze wymaga min 300 lx, stanowisko zwykłej pracy biurowej 500 lx, ale już laboratoria czy stanowiska projektantów będą wymagały 750 lx i więcej.
Jako że oświetlenie stanowiska pracy nie jest zaliczane do czynników szkodliwych, nie stosuje się dla niego jako czynnika przepisów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 października 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 2019 poz. 1995). Oświetlenie sklasyfikowane jako czynnik uciążliwy, nie musi być zatem badane przez akredytowany podmiot, wystarczą działania powołanej w tym celu komisji lub zlecenie działania zajmującej się tym firmie. Warto natomiast, aby podczas badań użyć akredytowanego urządzenia pomiarowego, pozwoli to uniknąć niepotrzebnych nieporozumień oraz nieuzasadnionych żądań pracowników.
Zapraszamy Cię również do naszego bezpłatnego newslettera – Poradnika Pracodawcy – w którym omawiamy zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, pierwszej pomocy, ochrony danych osobowych i kadr. Zapisać się do newslettera możesz TUTAJ.
Opracowanie / Marek Mróz – Główny specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.
Niniejszy wpis nie jest sponsorowany. Poniżej zamieszczamy ciekawe linki afiliacyjne do najlepszych książek i poradników w zakresie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Dokonując z nich zakupu, wesprzesz rozwój poradnika. Dziękujemy.
Pierwsza Pomoc – kupisz tutaj,
Podstawowe obowiązki pracownika i pracodawcy – kupisz tutaj,
Obowiązki pracodawcy w zakresie Bhp – kupisz tutaj.